Het coronavirus en de maatregelen die zijn genomen door het RIVM hebben op ieders leven grote impact. In de media lezen we vooral over vanuit huis werkende ouders met kinderen en ouderen die zo vatbaar zijn voor dit virus. Maar hoe vergaat het de mensen die beperkt zijn in horen én zien? Ik vroeg hen die normaal gebruik maken van de dagbesteding van Gehoord en Gezien naar de gevolgen.
BERT
‘Jessyca, ik hou het kort hoor,’ zo opent Bert zijn antwoord aan mij. “Ik ben de hele week al bezig met het regelen van dingen achter mijn computer. Inmiddels heb ik vierkante ogen.’ Bert, een man van in de 50, woont onder één dak met zijn ouders van in de tachtig. Hij boven, zij beneden. ‘Dat vind ik wel een beetje spannend ja,’ Normaal gesproken krijgt Bert huishoudelijke hulp. Maar die komt nu niet meer. ‘Dat moet nu ook allemaal gebeuren en dat is ook wel lastig.’ Bert merkt op dat de structuur weg is uit zijn leven. Daar wordt hij onrustig van. ‘Ik luister veel naar de radio en verder dus al die klusjes.’
HUUG
‘Corona houdt voor mij in dat ik bijna niet naar buiten kan,’ zo begint Huug zijn verhaal. Huug woont in een flat en krijgt ambulante woonbegeleiding van Bartimeus. Die mogen nu niet meer bij hem thuis komen. ‘Gelukkig worden mijn boodschappen bij mij voor de deur gezet. De kosten daarvan maak ik over via de saldolijn.’ Normaal gesproken eet Huug in de eetzaal van het verzorgingstehuis waar hij naast woont. Ook dat gaat nu niet. ‘Eten wordt voor mij naar boven gebracht.’ Ondanks dat Huug niet naar buiten kan, vermaakt hij zich wel. Zijn sociale contacten zijn niet helemaal weg, dankzij de telefoon. Ook luistert hij veel naar de radio. Hij luistert naar muziek of maakt zelf muziek. Daarnaast houdt hij zich bezig met zijn spoorbanen en modelauto’s.
Om het coronavirus maakt Huug zich wel zorgen. Net als velen vraagt hij zich af hoelang dit gaat duren. De maatregel van 1,5 meter afstand houden is voor hem niet gemakkelijk. ‘Als blinde kan ik dat niet zien. Soms moet ik naar beneden met de lift, bijvoorbeeld om een vuilniszak weg te brengen. Dan ben ik wel bang dat ik te dicht bij iemand anders ga staan.’
Huug denkt dat het virus hem wel te pakken zal krijgen, maar kan bij zichzelf niet vaststellen of hij het heeft. ‘Koorts kan ik bijvoorbeeld niet meten.’ Zijn buren kan hij in zo’n situatie niet om hulp vragen, want zij hebben zelf veel ondersteuning nodig. ‘Ook om hen maak ik mij zorgen. Toch denk ik dat ik deze crisis wel doorkom. Nu ben ik nog vrij van verkoudheid of hoesten en maak ik er het beste van. Het is niet anders.’
EEF
‘Wat een goed idee van jou om te schrijven over hoe wij deze crisis ervaren. Het is een situatie die nog nooit is voorgekomen en er zijn zóveel mensen die getroffen worden door dit virus. Zelf word ik geconfronteerd met mijn beperking, mijn afhankelijkheid en verlies van zelfstandigheid. Ik voel mij onveilig als ik de straat op ga om even een blokje om te lopen. Of ik moet ervoor kiezen om binnen te blijven zitten.’
De coronacrisis vergt veel van Eef. Ze is onzeker over hoe ze aan boodschappen komt in deze tijd. De ambulante woonbegeleiding, haar wandelmaatje, de huishoudelijke hulp en de dagbesteding zijn weggevallen. ‘Het gevolg is dat ik in een isolement raak. Er komt hier bijna niemand meer langs en als er iemand langskomt, mag ik die persoon niet aanraken. Ook is de oude structuur weg. Ik probeer nu een nieuwe op te bouwen met dagelijkse bezigheden, rust en overzicht. Wat ik zoel doe? Huishoudelijke taken, luisteren naar berichten op de radio en televisie, een blokje om, creatief bezig zijn met onder meer speksteen, lopen op de loopband, boeken of muziek luisteren, bellen, appen en koken. Maar wanneer krijg ik weer begeleiding en mag ik weer naar de dagbesteding?’
Eef vraagt zich af of ze wel getest zal worden als ze de griep krijgt. ‘Ik behoor tot de risicogroep. Hoe weet ik of het corona is of de gewone griep? En als ik de ziekte krijg, hoelang gaat dat dan duren? Ga ik eraan dood? En mijn kinderen?’
ANNEKE
‘Het is een verschrikkelijke toestand met dat coronavirus. Het gaat de hele wereld rond. De medische wereld zit gelukkig niet stil. Zij zijn aan het vechten om de juiste medicijnen te vinden tegen dit virus,’ schrijft Anneke. Bij haar zelf is alles nog ‘okay’. ‘We moeten ons aan de regels houden die de deskundigen hebben opgesteld. Handen wassen, afstand houden… en dat volhouden tot zeker 6 april. Straks komt het mooie weer eraan en hopelijk verdwijnt het virus dan.’
Anneke houdt zichzelf bezig. Zo is ze begin deze week op stap geweest om materialen te halen om een volgend spel aan te passen voor blinden en slechtzienden. ‘Ook ga ik de logeer/kinderkamer anders inrichten en haar kledingkast opruimen. Dat moet nodig gebeuren. Het is niet mijn favoriete ding, maar het is nu wel een mooie gelegenheid om dat te doen. De 3 weken zullen dan hopelijk snel voorbijvliegen.’
Tenslotte heeft Anneke nog een wens voor ons allemaal. ‘Ik hoop dat jou en niemand in jouw buurt die je liefhebt, iets overkomt. Dat hoop ik voor alle mensen op deze planeet.’
RICHARD
‘Tja, het is wat die hele corona-toestand. Wij met een dubbele beperking leven normaal gesproken al in een soort van isolement, maar ik ervaar dat het nu nog erger wordt. De dagbesteding ligt plat, afspraken gaan niet door, de thuisbegeleiding valt weg en andere mensen komen nu helemaal niet meer.’
Richard woont in Sneek en zijn vriendin in Groningen. ‘De vraag is wanneer we elkaar weer kunnen zien. Gelukkig is er de telefoon. Een iPhone in combinatie met bluetooth gehoorapparaten is een zegen!’
Op straat merkt Richard de invloed van crisis. ‘Mensen letten veel beter op en gaan eerder en meer aan de kant als ik eraan kom met mijn taststok. Qua hulpvaardigheid merk ik hier in Sneek geen verbetering. Maar in vergelijking met Groningen of Leeuwarden was men hier in Sneek al weinig hulpvaardig.’
Richard dood zijn tijd achter de computer. ‘Ik speel minecraft of werk aan mijn website. Naar de winkel gaan voor boodschappen doe ik minimaal. Maar dat deed ik al niet vaak, want als je slecht ziet én hoort, is winkelen een drama.’ Waar veel mensen nu hun boodschappen online bestellen, is dat voor Richard geen optie. ‘Het klinkt leuk, maar als je rond moet komen van 60 euro per week, dan kun je niet voor minimaal 50 euro boodschappen gaan bestellen om het thuisbezorgd te krijgen. En aangezien er niemand anders is, moet ik ze helaas dus zelf gaan halen. Dat betekent in de praktijk dat ik heel vaak hetzelfde eet, omdat ik dat tenminste kan vinden. Mits ze de winkel niet omgooien.’
Richard voelt zich helemaal geïsoleerd door de crisis en schrijft dat ‘Joost mag weten hoelang deze ellende gaat duren’.
HENK
‘Het gaat met mij nog steeds prima. Gisteren ben ik sinds lange tijd weer naar de supermarkt geweest. Ik heb een lijstje gemaakt voor de winkelmedewerker, zodat die de boodschappen kan pakken en naar mij toe kan brengen. Dit heb ik zo gedaan om het gevaar van besmetting zoveel mogelijk te voorkomen. Want ook ik voel mij verantwoordelijk voor mijn medemens.’
LAURA
Voor Laura brengt deze tijd rust. Dat kan ze nu goed gebruiken. De tijd gebruikt ze om de zolder op te ruimen, maar ook om uitgebreid te koken voor haar man en kinderen. ‘Ik geniet van het thuis zijn met mijn gezin. Ook de dieren genieten ervan dat wij nu vaker thuis zijn.’ Afgelopen week is Laura begonnen met onkruid wieden in de tuin. Het gaat goed met haar en ze hoopt dat iedereen zich net zo goed kan vermaken als zijzelf.
ANNELIE (directeur Gehoord en Gezien)
‘Tot mijn grote spijt heb ik de dagbesteding moeten sluiten. Alle leuke projecten waar iedereen aan werkte, liggen nu stil. Ook de specialistische begeleiding die ik bied, ligt voor een groot deel stil,’ vertelt Annelie, die benadrukt wel beschikbaar te zijn voor noodzakelijke begeleiding. De coronacrisis heeft voor haar, als zzp’er, grote financiële gevolgen. ‘Maar daar houd ik mij niet zo mee bezig. Momenteel heb ik wel veel tijd om alle administratieve werkzaamheden uit te voeren. Dat is wel weer fijn.’
Annelie heeft zich beschikbaar gesteld als boodschappenhulp voor oudere en kwetsbare mensen. ‘Daar heb ik nu veel contact mee. Daarnaast doe ik klusjes in en rondom het huis en leuke activiteiten binnenshuis met mijn kinderen.’
Annelie schuift niet onder stoelen of banken dat ze zich grote zorgen maakt. ‘Wie gaat het allemaal krijgen en wie komt eraan te overlijden? Binnen mijn familie en vriendenkring zitten veel mensen die behoren tot de risicogroep. Nu valt het aantal besmettingen in het Noorden nog mee, maar we kunnen erop wachten dat het zich hier ook zal uitbreiden.’ Voor mensen die beperkt zijn in horen én zien, heeft het coronavirus ook grote gevolgen, stelt Annelie. ‘Zij zijn deels afhankelijk van anderen. Krijgen zij nu nog de zorg die ze zo hard nodig hebben? Blinden en slechtzienden werken veel met hun tastzintuigen, voelen dus. Maar door aanraken ben je extra kwetsbaar om het virus op te lopen…’
EN IKZELF
De gevolgen voor mijzelf zijn dat ik nu thuis aan het werk ben. Drie dagen in de week zit ik nu op de werkkamer in plaats van op kantoor. Daardoor houd ik enigszins structuur in de week, ondanks dat al mijn sociale activiteiten en verplichtingen zijn weggevallen. Weekend en vrije dagen lijken nu wel een enigszins loos begrip, want normaal gesproken trok ik er dan op uit. Nu kom ik alleen nog buiten om met mijn geleidehond en man te wandelen. Of een stukje op de tandem. Het scheelt dat ik een dorp woon, waar het rustig is en iedereen zich goed aan de regels houdt. Alleen in de supermarkt is het druk. Daar kom ik nu liever helemaal niet meer. Gelukkig heb ik aan het eind van vorige week, na de persconferentie op donderdag, eten ingeslagen voor een hele week. Alleen voor verse dingen moeten we nog naar de winkel. Afstand houden is daar lastig, doordat de paden al niet breder zijn dan 1,5 meter.
De komende drie weken ga ik gebruiken om het huis op te ruimen en om creatief bezig te zijn. Ook wil ik meer tijd vrijmaken voor vrijwilligerswerk. Dat zijn allemaal dingen die er normaal bij in schieten.
Ook ik maak mij zorgen over wat er nog komen gaat. De wereld staat op zijn kop en ik ben bang dat dat nog wel even aan zal houden.